Malik Bedri’nin Katkıları ve Etkisi Modern İslami Psikolojinin Babası

Abstract

Fikirlerin ve ilkelerin baş döndürücü bir hızda sorgulandığı, incelendiği ve yarıştırıldığı bir çağda yaşıyoruz. Makul ve ispat edilmiş olanı varsayımlardan ve beyanlardan ayırmak oldukça zor olabiliyor. Birbirinden kopuk fikirler ve bilgiler, bir aktarım zinciri gerekliliği veya bilgi kaynaklarına güvenilir bir bağlantı olmaksızın yaygın bir şekilde erişilebilir durumdadır. Bu karmaşık çağdaş bağlamda hemen hemen herkes bir düşünce lideri hâline gelerek saf takipçilerini sonu belirsiz yollara sürükleyebilir. Ancak gerçek bir düşünce liderliği geçmişle bağlantılıdır ve aydınlık bir geleceğe doğru belirgin, iyi aydınlatılmış bir yol çizer. Tarih boyunca, zamansız bilgelikle iletişime geçerken zamanlarının genel görüşüne hitap edecek güçlü bir yaklaşım tutturabilen zekalara sahip gerçekten parlak düşünürlerin bir mirası oluşmuştur. Bu yetenek sayesinde insanların kalpleri ve zihinleri üzerinde önemli bir etki yaratırlar. Dünya geçtiğimiz yıl düşünce liderliği alanındaki bu devlerden birini kaybetmiştir.
Profesör Malik Babiker Bedri kendi uzmanlık alanı içerisinde yenilikler getirip orijinal fikirler geliştirmekle kalmayan, aynı zamanda fikirlerinin etkisi kendi bilgi alanının sınırlarının çok ötesine ulaşan bir adamdı. Akademik ve profesyonel dünyada “İslami psikolojinin babası” olarak bilinen Bedri, dünyayı değiştiren devasa kültürel dönüşümlerin şekillendirilmesinde de rol almıştır. Bunların arasında Siyahi Amerikan Deneyimi, alkoliklik salgını ve küresel AIDS krizi yer almaktadır. Profesör Bedri pek çok kişinin kendileriyle, toplumlarıyla ve maneviyatlarıyla olan ilişkilerine bakma biçimlerini değiştirecek kültürel ve manevi bir devrim gerçekleştirmiştir. Eserlerinin bir kısmı İslami psikoloji ve daha genel olarak İslam düşüncesinde ufuk açıcı okumalar olmalarına rağmen önemli eserlerinin birçoğu hâlâ bilinmemektedir. Bunun sebebi belki de Bedri’nin alçakgönüllü oluşu ve kendi reklamını yapmaktan çekinmesidir. Bu şahsiyetin, kendisini insanlık tarihinin en büyük düşünürleri arasında konumlandıran katkılarının önemi kabul edilmelidir. Bu makale Bedri’nin hayatı boyunca yaptığı katkıların kronolojik ve tematik gelişiminin bir tablosunu çıkarmakta ve çalışmalarının önemini ve dünyadaki etkisini ortaya koymaktadır.
Profesör Bedri’nin yazıları ve düşüncesi birden fazla alanı kapsamakla birlikte çalışmalarının çoğu iki ana sınıfa ayrılmıştır: 1) Psikolojinin yerlileştirilmesi (psikolojinin Araplar ve diğerleri için kültürel açıdan anlamlı hâle getirilmesi) ve 2) Psikolojinin İslamileştirilmesi. Bu sınıflandırmalar içerisinde Bedri’nin yaşamı boyunca yaptığı akademik ve profesyonel katkılar için başka ayrımlar da yapılabilir. Bunlar 1a) Yerli psikolojinin küreselleşmesi ve 2a) Yerli İslami psikoloji.